استاندارد ایزو 10015 در آموزش

استاندارد ایزو 10015 در آموزش از استانداردهای مهم مدیریت منابع انسانی می باشد و پایه بیشتر روش های اجرایی و دستورالعملهای مرتبط به فرآیند آموزش است.فرآيند آموزش نظام‌مند و طرح‌‌ريزي‌شده مي‌تواند نقش مهمّي را در ياري رساندن به سازمان در جهت بهبود توانمندي‌ها و تأمين اهداف كيفيت سازمان داشته باشد.براي انتخاب و اجراي آموزش به منظور جبران كاستي‌هاي مربوط به شايستگيِ موجود نسبت به شايستگيِ موردنياز، مديريت بايستي مراحل زير را مورد پايش قرار دهد:

1- تعيين نيازهاي آموزشي
2– طراحي و برنامه‌ريزي آموزش 
3 – فراهم‌آوردنِ آموزش 
4 – ارزشيابي نتيجه آموزش

برونداد هر مرحله ، درونداد مرحله بعدي را فراهم مي‌آورد.

1- تعيين نيازهاي آموزشي :

مطابق با استاندارد ایزو 10015 در آموزش فرآيند آموزش، بايستي پس از آنكه تحليل نيازهاي سازمان صورت گرفت و موضوعات مرتبط به شايستگي ثبت گرديد آغاز گردد.
سازمان بايستي ميزان شايستگي موردنياز براي هر كاري را كه بر كيفيت محصولات تأثير مي‌گذارد تعيين كند، شايستگي كاركنان براي انجام آن كار را ارزيابي ‌كند و طرح‌هايي را براي برطرف كردن كاستي‌هاي احتمالي مربوط به شايستگي، تهيه نمايد.
تعيين نيازهاي آموزشي بايستي بر مبناي تحليل نيازهاي فعلي و نيازهاي مورد انتظار سازمان در مقايسه با شايستگي موجود كاركنان، صورت گيرد.

مشخصات مربوط به نيازهاي آموزشي بايستي اهداف و نتايج مورد انتظار از آموزش را مدون كند. درونداد براي مشخصات مربوط به نيازهاي آموزشي بايستي از طريق فهرست الزامات مربوط به شايستگي، نتايج آموزش‌هاي قبلي و كاستي‌‌هاي شايستگي فعلي و درخواست‌هاي اقدام اصلاحي فراهم گردد.
اين مدرك بايستي بخشي از مشخصات مربوط به طرح آموزشي باشد و بايستي سابقه‌اي از اهداف سازمان را شامل گردد كه به عنوان دروندادهاي طراحي و برنامه‌ريزي آموزشي و پايش فرآيند آموزش، در نظر گرفته خواهند شد.

انجام اين مرحله بايستي به منظورهاي زير باشد:
الف– تعيين فاصله بين شايستگي موجود و شايستگي موردنياز
ب – تعيين آموزش موردنياز براي كاركناني كه شايستگي موجود آن‌ها با شايستگي موردنياز براي كارهاي آن‌ها مطابقت ندارد، و
ج – مدون كردن نيازهاي آموزشيِ مشخص‌شده.
به‌ منظور اين كه مشخص شود آيا فاصله بين شايستگي موجود و شايستگي موردنياز مي‌تواند از طريق آموزش كم گردد يا نياز به فعاليت‌هاي ديگري است، بايستي فاصله موجود مورد تحليل قرار گيرد 

2- طراحي و برنامه‌ريزي آموزش :

اين مرحله در استاندارد ایزو 10015 در آموزش موارد زير را شامل مي‌شود:
الف – طراحي و برنامه‌ريزيِ اقداماتي كه بايستي به منظور پرداختن به كاستي‌هاي مربوط به شايستگي ، انجام گيرد.
ب – تعيين معيارهاي ارزشيابي نتايج آموزش و پايش فرآيند آموزش و تعيين محدوديت‌ها

 
مواردي كه براي فرآيند آموزش محدوديت‌هايي را ايجاد مي‌كنند بايستي تعيين و فهرست گردد.
اين محدوديت‌ها ممكن است شامل موارد زير باشد:
الزامات مربوط به مقررات كه توسط قوانين مقرر شده‌اند
الزامات مربوط به خط‌مشي، از جمله آن‌هايي كه به منابع انساني مربوط مي‌شود، كه توسط سازمان مقرر شده‌اند
ملاحظات مالي
الزامات مربوط به زمان و زمانبندي
قابليت دسترسي، انگيزش و توانايي افرادي كه بايستي آموزش داده شوند
عواملي از قبيل موجودبودن منابع داخلي جهت انجام آموزش يا دسترسي به ارايه‌دهندگان معتبر آموزش، و محدوديت‌ها در مورد ساير منابع در دسترس.
فهرست محدوديت‌ها بايستي در انتخاب روش‌هاي آموزش، انتخاب ارايه‌دهنده آموزش و تدوين مشخصات مربوط به طرح آموزش مورد استفاده قرار گيرد.

روش‌هاي آموزشي :

روش‌هاي آموزشي در استاندارد ایزو 10015 در آموزش ممكن است موارد زير را شامل گردد:
– دوره‌ها و كارگاه‌ها در داخل و بيرون از سازمان
– كارآموزي‌ها
– تربيت و مشاوره در حين كار
– خودآموزي،آموختن از راه دور.
معيارهاي انتخاب روش‌هاي مناسب يا تركيبي از روش‌ها بايستي تعيين شده و مدون گردد.

اين معيارها موارد زير را شامل مي‌شود:
– تاريخ و محل
– تسهيلات
– هزينه
– اهداف آموزش
– گروه موردنظر براي آموزش (براي مثال موقعيتِ حرفه‌ايِ فعلي يا ‌طرح‌ريزي‌شده، تخصص‌‌هاي خاص و / يا تجربه و حداكثر تعداد شركت‌كنندگان)
– مدت زمان آموزش و توالي اجرا، و 
– نحوه ارزيابي، ارزشيابي و گواهي كردن.

هر ارايه‌دهنده بالقوه داخلي يا بيرونيِ آموزش بايستي قبل از انتخاب شدن براي ارايه آموزش مورد بررسي جدي قرار گيرد. اين بررسي مي‌تواند ارزشيابي اطلاعات كتبي ارايه‌دهنده آموزش (براي مثال كاتالوگ‌ها، بروشورها) و گزارش‌هاي ارزيابي را شامل گردد. اين بررسي بايستي مبتني بر مشخصات مربوط به طرح آموزش و محدوديت‌هاي شناسايي‌شده، باشد.

3- فراهم‌آوردنِ آموزش  :

مسئوليت انجام كليه فعاليت‌هاي مشخص‌شده در مشخصات مربوط به طرح آموزشي براي ارائه آموزش بر عهده ارائه‌دهنده آموزش مي‌باشد.
با اين حال، علاوه بر فراهم آوردن منابع لازم براي بهره‌گيري مطمئن از خدمات ارايه‌دهنده آموزش، نقش سازمان در پشتيباني و ايجاد تسهيلات براي آموزش ممكن است موارد زير را نيز شامل گردد:
پشتيباني از آموزش‌دهنده و آموزش‌گيرنده، و
پايش كيفيت آموزش ارايه‌شده.

فراهم کردن آموزش و اجرای آموزش در استاندارد ایزو 10015 در آموزش شامل سه مرحله زیر است:

پشتيباني قبل از آموزش :
پشتيباني‌هاي قبل از آموزش مي‌تواند فعاليت‌هاي زير را شامل گردد:

توجيه ارايه‌دهنده آموزش از طريق ارايه اطلاعات مناسب
توجيه آموزش‌گيرنده در مورد ماهيت آموزش و مواردي از كاستي‌ها كه قصد بر رفع آن‌ها است، و ميسر ساختن تماس بين آموزش‌دهنده و آموزش‌گيرنده.

پشتيباني در حين آموزش :
پشتيباني در حين آموزش مي‌تواند فعاليت‌هاي زير را شامل گردد:
فراهم كردن ابزار، تجهيزات، مستندات، نرم‌افزار يا جا و مكان مناسب براي آموزش‌دهنده و يا آموزش‌گيرنده
فراهم كردن فرصت‌هاي مناسب و كافي براي آموزش‌گيرنده در به‌كارگيري شايستگيِ ارتقاء‌يافته ، و ارائه بازخور در مورد عملكرد كار آن طوري كه آموزش‌دهنده و يا آموزش‌گيرنده درخواست كرده‌اند.

پشتيباني پس از پايان آموزش :
پشتيباني پس از پايان آموزش مي‌تواند فعاليت‌هاي زير را شامل شود:
– دريافت اطلاعات بازخور از آموزش‌گيرنده
– دريافت اطلاعات بازخور از آموزش‌دهنده، و 
– ارايه اطلاعات بازخور به مديران و كاركنان دخيل در فرآيند آموزش.

4- ارزشيابي نتايج آموزش :

منظور از ارزشيابي در استاندارد ایزو 10015 در آموزش، تأييد اين امر است كه اهداف سازماني و اهداف آموزشي هردو برآورده شده‌اند، يعني آموزش اثربخش بوده است.
دروندادها براي ارزشيابي نتايج آموزشي مي‌تواند مشخصات مربوط به نيازهاي آموزشي، طرح‌آموزشي و سوابق مربوط به ارايه آموزش باشد.
نتايج آموزش غالباً تا هنگامي كه عملكرد آموزش‌گيرنده در طي كار مشاهده يا آزمايش نشود، نمي‌تواند به طور كامل مورد تحليل و صحه‌گذاري واقع شود.
در طي يك مدت زمانِ مشخص‌شده و پس از آن كه ‌آموزش‌گيرنده آموزش را به اتمام رساند، مديريت سازمان بايستي اطمينان حاصل كند كه ارزشيابي جهت تصديق سطح شايستگيِ كسب‌شده، صورت مي‌گيرد.
ارزشيابي‌ها بايستي به هر دو صورتِ كوتاه‌مدت و بلند‌مدت و به شرح زير انجام گيرد:
در كوتاه‌مدت، بايستي از آموزش‌گيرنده در مورد روش‌هاي آموزش، منابع مورد استفاده و دانش و مهارت‌هاي كسب‌شده در نتيجه آموزش، اطلاعات بازخوردي بدست آيد.
در بلندمدت، بايستي عملكرد شغليِ آموزش‌گيرنده و بهبود بهره‌وري مورد ارزيابي قرار گيرد.

www.iso.org

این مطلب را هم بخوانید:

مدیریت دانش