محاسبه بازگشت سرمایه ROI در آموزش

محاسبه بازگشت سرمایه ROI در آموزش جزء چالشهای مهم و سخت در جاری سازی فرآیند آموزش منابع انسانی در سازمانها می باشد.سازمان‌ها سالانه مبالغ هنگفتی را برای آموزش مهارت‌های خاص صرف می‌کنند، بدون این‌ که اثربخشی آن‌ها به طور مطلوب اندازه‌گیری شود یا سیستم بازخورد مناسبی در سازمان وجود داشته باشد.

متأسفانه در بسیاری از موارد سیستم اثربخشی وجود ندارد یا بسیار پراکنده و بی نظم است؛ از سوی دیگر هر گونه بی‌توجهی و سهل انگاری در ارزشیابی دوره‌های آموزشی موجب خواهد شد که آن دوره‌ها به صورت اقدامی تفننی برای کارکنان و یا تلاش برای استفاده از مزایای آن درآید. 

برای ارزشیابی دوره مدل‌های مختلفی وجود دارد که در این بین مدل کرک پاتریک و فیلیپس از شهرت بیشتری برخوردارند.

در اینجا ما مدل فیلیپس را برای ارزیابی دوره های آموزشی تشریح می کنیم:

یکی از مدل‌های مناسب برای ارزیابی دوره‌های آموزشی سازمان، مدل بازگشت سرمایه (ROI) فیلیپس می‌باشد.

در شکل زیر به مدل فیلیپس محاسبه بازگشت سرمایه ROI در آموزش پرداخته شده است:

طرح‌ یا برنامه ارزشیابی:

در مرحله اول باید هدف برنامه ارزشیابی (مانند: بهبود دوره، تعیین اینکه دوره به اهداف خود رسیده، تعیین نقاط ضعف و قوت دوره و …) و حیطه ارزشیابی مشخص ‌شود.

همچنین در این مرحله امکان‌پذیری ارزشیابی دوره در سطوح چهار و پنج سنجیده می‌گردد.

جمع‌آوری داده:

در این مرحله به جمع‌آوری داده در ارتباط با سطوح یک تا چهار ارزشیابی، پرداخته می‌شود:

۲-۱ سطح اول (واکنش):

در این سطح به بررسی واکنش شرکت‌کنندگان در دوره و سطح رضایت آن‌ها از دوره پرداخته می‌شود.

معمولاً این سطح با پرسشنامه‌ای که در پایان دوره توزیع می‌گردد، مورد ارزشیابی قرار می‌گیرد.

۲-۲ سطح دوم (یادگیری):

این سطح ارزشیابی، در محاسبه بازگشت سرمایه ROI در آموزش بر شاخص یادگیری تمرکز می‌کند. ارزیابی یادگیری بر نقاطی که انتظار تغییر در مهارت، نگرش و یا دانشی بر اثر دوره آموزشی می‌رود، تاکید دارد و میزان یادگیری افراد را مورد بررسی قرار می‌دهد.. این سطح تا یک هفته بعد برگزاری دوره، با آزمون‌های نظری و یا عملی مورد سنجش قرار می‌گیرد.

۲-۳ سطح سوم (رفتار یا بکارگیری):

در این سطح ارزشیابی درمحاسبه بازگشت سرمایه ROI در آموزش باید به بررسی این موضوع پرداخت که آیا شرکت‌کنندگان آنچه را که در دوره آموزشی یاد گرفته‌اند در محیط کار به کار می‌گیرند و یا تغییری در رفتار و نگرش آن‌ها در محیط واقعی حاصل شده است؟ معمولاً این مرحله چهار تا شش ماه بعد برگزاری دوره انجام می‌گیرد.

۲-۴ سطح چهارم (نتایج):

در این سطح ارزشیابی، تمرکز روی تأثیر دوره در سطح سازمان و خروجی‌های سازمان می‌باشد.

برای مثال اگر هدف برگزاری دوره بهبود کیفیت محصول بوده باشد می‌توان با اندازه‌گیری میزان محصولات معیوب به ازای هزار واحد محصول، به ارزشیابی در این سطح پرداخت.

زمان ارزشیابی این سطح بسته به اثرات دوره بر خروجی‌های سازمان از چند ماه تا چند سال متغیر است.

جداسازی تأثیر‌ات برنامه:

از مسائلی که معمولاً در برنامه‌های ارزشیابی از آن غفلت می‌شود، فرایند جداسازی اثرات آموزش است.

در این گام باید مقدار خروجی که مستقیماً به آموزش مربوط می‌گردد، تعیین شود.

از روش‌هایی نظیر بررسی خط روند،به کار گیری گروه کنترل، مدل‌های پیش‌بینی، تخمین سرپرستان، مدیران و یا متخصصان استفاده نمود.

تبدیل داده به ارزش پولی:

در این گام به منظور محاسبه بازگشت سرمایه، داده‌های حاصل از سطح چهار ارزشیابی به ارزش‌های پولی تبدیل می‌شوند.

فهرست کردن هزینه‌های برنامه:

در این مرحله هزینه‌های مربوط به برگزاری دوره تعیین می‌گردد، هزینه‌هایی از قبیل هزینه تجهیزات مورد استفاده، دستمزد مدرس، میزان ساعتی که شرکت‌کنندگان در دوره حضور داشتند، هزینه ایاب و ذهاب، مشخص و فهرست بندی می‌شوند.

محاسبه نرخ بازگشت سرمایه درمحاسبه بازگشت سرمایه ROI در آموزش :

برای محاسبه بازگشت سرمایه طبق رابطه زیر نسبت مزایای خالص حاصل از آموزش به میزان هزینه‌های دوره را محاسبه می‌نماییم:

بازگشت سرمایه= هزینه تقسیم بر (درامد-هزینه) ضربدر صد

شناسایی مزایای نامحسوس :

برخی از مزایای دوره‌‌های آموزشی غیر محسوس است و نباید از آن‌ها غافل شد. این مزایا مواردی نظیر افزایش رضایت شغلی، تعهد سازمانی، بهبود همکاری در محیط کار، کاهش شکایات و کاهش تعارضات مخرب را شامل می‌شود، که برخی از این موارد را می‌توان به ارزش پولی تبدیل نمود.

گزارش‌نویسی:

گام آخر در مدل بازگشت سرمایه تهیه گزارش است. در این مرحله با توجه به علایق و خواسته‌های هر یک از ذینفعان دوره آموزشی گزارشی از نتایج ارزشیابی در شکل و ظاهر مناسب و قابل فهم برای هر یک از گروه‌ها تهیه می‌گردد.

با طی این ۸ گام می‌توانید ارزیابی موثری از برنامه آموزشی خود داشته و هدفمند عمل کنید.

یک رویکرد گام به گام برای محاسبه بازگشت سرمایه ROI در آموزش :

رهبران کسب و کارها به دنبال یافتن تعداد شرکت کنندگان و نمره میزان رضایت و از این قبیل دلایل برای ادامه سرمایه گذاری روی آموزش نیستند؛ بلکه جویای این هستند که به ازای هر مبلغ سرمایه گذاری در آموزش، چه مبلغ نتیجه ای حاصل می شود.

برای اینکه به آموزش در سازمانتان اعتبار ببخشید، باید بتوانید اثر آن را روی کسب و کار را به زبان مالی نشان دهید.

این موضوع به توان شما در موارد ذیل بر می گردد:

• تعریف نیازهای کسب و کاری که باید پاسخ داده شوند
• تعیین اینکه آیا آموزش واقعاً راهکار مناسبی برای رفع نیازهای مورد نظر است؟
• تعریف نتایج درست آموزش (انتظارات از آموزش)
• انتخاب راهکار آموزشی مناسب (روش و تکنیکهای آموزشی)
• ایجاد و استفاده از سنجه ها و شاخصهای درست
• مهیا کردن یک ارزیابی معنادار از بازگشت سرمایه آموزشمز )

برای تعریف سنجه ها تعیین کنید که چگونه موفقیت برنامه آموزشی را اندازه گیری خواهید کرد. به عنوان نمونه اگر کارکنان یک هتل به طور مداوم به خاطر بلد نبودن نحوه استفاده از نرم افزار به روز شده، در تخصیص امتیازات صداقت مشتریان موفق نمی شوند، هتل می تواند برای ماژول نرم افزاری خاص، دوره آموزشی برگزار کند. نتیجه مورد انتظار از آموزش این خواهد بود که افراد بتوانند از این پس امتیازات مربوط به صداقت مشتریان را به درستی در سیستم مربوطه اختصاص دهند.

سنجه های ارزیابی موفقیت آموزش درمحاسبه بازگشت سرمایه ROI در آموزش :

• مدت زمانی که در طول هفته برای اصلاح امتیازات داده شده صرف می شود
• مدت زمانی که در طول هفته برای پاسخ به شکایتهای مشتریان در خصوص امتیازات صداقت اختصاص داده می شود

از خودتان بپرسید که در حال حاضر برای اندازه گیری میزان دستیابی به نتایجی که به دنبالش هستید، از چه سنجه هایی استفاده می کنید. بدین ترتیب اولین ارزیابی خود را قبل از آموزش انجام دهید تا بتوانید مبنایی برای مقایسه فراهم کنید.

نکته بعدی در محاسبه بازگشت سرمایه ROI در آموزش این است که چگونه و نیز در چه فواصل زمانی باید از سنجه ها استفاده کنید. اندازه گیری و محاسبه بازگشت سرمایه بسیار مهم است. بعد از اینکه آموزش برگزار شد، سنجه هایی را که تعریف کرده اید به کار برید. به خاطر داشته باشید که تغییر معمولا بلافاصله پس از اجرای آموزش اتفاق نمی افتد، بلکه افراد برای به کار بردن دانش و استفاده از مهارتهای جدیدشان به زمان نیاز دارند.

علاوه بر تعیین مبنایی برای مقایسه قبل از اجرای آموزش سنجه ها را بلافاصله پس از اجرای آموزش نیز اندازه گیری کنید؛

ولی مطمئن شوید که به آن بسنده نکرده و تغییرات را بر اساس یک دوره زمانی مرتب پایش کنید.

نه اینکه تعیین موفقیت آموزش را تنها به گذشت یک مدت خاص پس از اجرا محدود کرده باشید. بازگشت سرمایه با محاسبه میزان تفاوت ایجاد شده در سنجه هایتان قابل اندازه گیری خواهد بود.

اگر سنجه ها بهبود پیدا کرده، و این بهبود بالاتر از هزینه نهایی آموزش باشد، آنگاه بازگشت مثبتی در سرمایه گذاری آموزش خواهید داشت.

اگر بخواهیم این نکته را به زبان ریاضی بیان کنیم:

محاسبه بازگشت سرمایه ROI در آموزش = (مبلغ سودآوری حاصل از تغییر ایجاد شده تقسیم بر هزینه نهایی آموزش) *۱۰۰%

اگر نتیجه معادله بالا (ROI) بالاتر از ۱۰۰% باشد،آموزش موفقیت آمیز بوده و به نتایج مورد انتظار دست یافته ایم.

مثلاسه ماه پس از برگزاری آموزش برای کارکنان هتل، مدت زمانی که صرف اصلاح امتیازات داده شده و رفع شکایات مشتریان می شود، بهبود یافته است.

بر اساس متوسط مزد ساعتی، این صرفه جویی در زمان، معرف حدود شانزده میلیون تومان است.

هزینه نهایی آموزش نرم افزار کامپیوتری با در نظر گرفتن هزینه استخدام یک مربی،محتویات بسته آموزشی،هزینه اجاره کلاس و زمانی که کارکنان صرف طی دوره آموزشی می نمایند،ده میلیون تومان بوده است.

بدین ترتیب نرخ بازگشت سرمایه (ROI) به صورت ذیل محاسبه می شود:

ROI = (16000000/10000000) * 100% = 160%

www.elearningindustry.com

این مطلب را هم بخوانید:

ارزیابی اثر بخشی با مدل کرک پاتریک